Übermenschen
Een tijdje geleden las ik een boek waarin een paar van de ideetjes van onze vriend Friedrich Nietzsche werden uitgelegd. Zo kwam ik erachter dat alhoewel hij de term niet bedacht heeft, hij wel verantwoordelijk is voor het bekend maken van het woord “übermenschen”. De meeste mensen kennen het woord als synoniem voor Ariër zoals gebruikt door de Nazi’s. De originele betekenis heeft echter niets met het zich-beter-voelen-dan-je-naasten te maken.
Friedrich bekeek de mensheid als zijnde in een continue proces van ontwikkeling. Immers, wij voelen ons op dit moment een stuk verder ontwikkeld dan dat “we” duizend jaar geleden waren. Destijds bevonden wij ons in de duistere middeleeuwen waarin nog vrijwel alles werd beredeneerd vanuit de een of andere religie. Met het begin van de verlichting in de zeventiende eeuw werd de rede geïntroduceerd. Ineens begreep men dat je een logische redenering moest hebben, in plaats van een besluit te baseren op hogere machten waarvan niet voorspeld kon worden wanneer ze zich zouden aanwenden. Met dit gedachtengoed kon de wetenschap natuurlijk floreren, maar belangrijker voor Nietzsche was hoe mensen hun eigen beslissingen namen. Volgens hem zijn wij vanuit de aap ontwikkeld tot een wezen wat “heel wat” dingen met de rede bepaald, maar evenzoveel door intuïtie, gevoel, of andere motivaties waar geen sluitende redenatie achter zit. Hij stelde zich de übermensch voor als een mens wat álle beslissingen maakt op basis van de rede. Dit mens zou een boven alle irrationaliteit staand groots wezen zijn en staat tot de mens als deze tot de aap. In het proces van ontwikkeling zijn we dus halverwege.
Ik moet zeggen dat ik het wel een erg interessant concept vind. Het is alleen al briljant omdat hij ermee erkent dat wij mensen, het organisme wat zichzelf oh-zo-slim vindt, uiteindelijk nog gewoon half dier is. Iets minder briljant vind ik het idee dat er dus een soort van eindstadium van ontwikkeling zou zijn, maar dat terzijde. Doel is in ieder geval om alles met de rede te bepalen. Ik vraag mij echter wel af hoever je de rede kan trekken.
Laat ik eens proberen mij als übermensch te gedragen; Na een heerlijke nacht slaap werd ik vanmorgen wakker en genoot van het zonnetje wat zich waterig over mijn benen uitspreidde. Ik stond op en zette de senseo aan.. Maar wacht!?! Waaròm zette ik de senseo aan? Tja.. ehm.. voor een lekker bakkie troost.. Maar waarom wil ik een lekker bakkie troost? Ehm.. omdattum.. dat lekker is..? Tja, lekker.. lekker.. is dat wel genoeg reden voor een bakkie? Het is immers erg ongezond.
Is een slechte reden dan ook genoeg? “Het is lekker” is natuurlijk maar een kleine stap verwijderd van “het voelt goed”, wat geloof ik toch niet juist is voor een echt “übermensch” als ik.
Geen bakkie dus, maar een kop warm water met citroensap. Saai, maar wel verstandig. En met dat woord “verstandig” zat ik nog zo in mijn hoofd. Want wat is nou eigenlijk verstandig? Is het verstandig om alles in naam van mijn gezondheid te doen? Of is het verstandig om alles in naam van de lieve vrede te doen (make love not war)? Of is het verstandig om alles in naam van ons nageslacht te doen?
Ieder zo zijn mening denk ik. Sommige mensen eten alleen maar biologisch omdat ze de natuur goed willen doen. Anderen eten alleen maar hamburgers en friet, omdat ze zichzelf te goed willen doen, en weer anderen eten helemaal niks, omdat ze daarmee de wereld goed willen doen.
Toch schijnt het goed doen in naam van het nageslacht wel volgelingen te hebben. Ik heb namelijk ooit eens gelezen dat het doel van elk organisme op deze aardkloot het in stand houden en vermenigvuldigen van zijn eigen soort is. Door het systeem van “survival of the fittest” zal de soort uiteindelijk beter en sterker worden. Dit systeem schijnt al een tijdje zo te werken, en eerlijk is eerlijk, er hebben zich op onze aardkloot inderdaad heel wat mooie schepsels ontwikkeld. Wij mensen, zijn op dit punt alleen weer net wat anders. Wij hebben namelijk cultuur, en de cultuur in sommige landen (waaronder Nederland) schrijft voor dat iedereen evenveel recht heeft op leven. Iedereen heeft dus ook evenveel recht op kinderen, en daarom wordt eenieder gemotiveerd om zich te vermenigvuldigen. Het vreemde is, dat er onder lage opleidingsniveaus en inkomensklassen meer kinderen worden geboren dan onder de hoge. Niet dat ik wil beweren dat de lage opleidingsniveaus en inkomensklassen minder “fit” zijn, maar als je het bekijkt vanaf een machtsperspectief, dan is het toch zo dat de minder machtige klassen zichzelf meer reproduceren. Daarbij komt ook nog dat wij ziek, zwak, en misselijke mensen allemaal weer oplappen, die zich vervolgens ook weer kunnen reproduceren. Het is onze maatschappij dus allerminst zo dat de “fitste” mensen meer nageslacht krijgen, in tegendeel zelfs. En internationaal zie je hetzelfde verschijnsel. In arme landen, waar het een groot rotzooitje is en veel ziektes welig tieren, worden record geboortecijfers geregistreerd.
De bovenstaande redenatie zou ertoe leiden dat “wij”, als mens, onze eigen soort continue verzwakken. Onze cultuur verneukt dus letterlijk onze biologische ontwikkeling. Als wij ons nageslacht lief hebben, dan zouden wij actief moeten pleiten voor het vervagen van de culturele normen en waarden.
Dus vanaf heden hoor ik u graag scanderen; Weg met de verlichting! Weg met de rede! En weg met de cultuur!
Leve het Obscurantisme!
